افزایش حجم داده‌های در دسترس و مالکیت سازمان و شناسایی آن‌ها به عنوان اموال نامشهود سازمانی، بهره‌گیری از داده‌ها را در دستور کار شرکت‌ها و کسب و کارها قرار داده است. مزایای مالی و راهبردی حاصل از تحلیل داده بر مدیران و کارشناسان پوشیده نیست. بنابرین، شرکت‌های بسیاری برای بهره‌مندی از مزایای تحلیل داده وارد این حوزه می‌شوند. مرور ادبیات حوزه‌ی تحلیلگری داده، ما را با روش‌ها و راهکارهای متعددی روبرو می‌کند که احتمالا در اولین برخورد، گیج کننده است. از این رو ارایه‌ی الگویی که بتوان در قالب آن روش‌ها و سطوح مختلف تحلیل داده را دسته‌بندی کرد، ضروری به نظر می‌رسد.
الگوی بلوغ تحلیلگری داده (ِData Analytics Maturity Model) در سازمان به رغم سادگی‌اش، مقبولیت عام در این حوزه پیدا کرده است. در این الگو تحلیل داده در سه سطح «توصیف»، «پیشبینی» و «تجویز» معنا می‌یابد. به بیانی دیگر می‌توان گفت که هر سازمانی:
- باید از وضع گذشته و موجودش مطلع باشد.
- بداند که در آینده به چه سو می‌رود و چه پیش خواهد آمد.
- برای رسیدن به وضع مطلوب، با توجه به موقعیت فعلی و پیش‌بینی‌ها، چه باید بکند؟
در این موقعیت، تحلیلگر داده به کمک سازمان می‌آید تا به مدیران در پرسیدن سوالات دقیق، یافتن ابزار مناسب پاسخگویی و کشف جواب صحیح کمک نماید. سه دسته از سوالات نقش بسیار مهمی در فرایند تحلیل داده دارند:
- چه اتفاقی رخ داده است؟/ چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ (سوالات توصیفی)
- چه اتفاقی رخ خواهد داد؟/ چرا این اتفاق رخ خواهد داد؟ (سوالات پیشبینی)
- چه کاری باید انجام دهیم؟/ چرا باید این کار را انجام دهیم؟ (سوالات تجویزی)
خروجی این سه گروه سوالات باید اولا ما را در شناخت دقیق وضع سازمان از لحاظ مشکلات و فرصت‌ها یاری کند. دوم اینکه با پیشبینی و سناریوسازی از عدم قطعیت‌های سازمان بکاهد و سرانجام، ما را در تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات هدایت کند.
خلاصه‌ای از مباحث بالا را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
